حماسه در ادبیات

حماسه در ادبیات

کی ازقدیمی ترین دست نوشته های بشری حَماسه است ، حماسه شعر ، تاریخ ،روح ، اعتقادات و آرمانهای ملل است ، شعری است برخاسته از قرون گذشته وتاریخ پر فرازو نشیب اقوام مختلف ،در حماسه سخن از نخستین هاست حماسه از لحاظ قدمت به سه دسته حماسه ی سنتی مثل مهابهاراتا ،رامایانا،ایاتکار، زریران،شاهنامه فردوسی،گرشاسپ نامه اسدی،بهمن نامه ،برزونامه ...........وحماسه ثانوی که به صورت استادانه بر مبنای حماسه قدیمی ساخته و پرداخته شده است و ..حماسه متاخر یا سومین که از روی حماسه های ثانوی شکل گرفته است مثلا ماتیو آرنولد شاعر انگلیسی بر مبنای رستم و سهراب اثری مشابه را ساخته .تقسیم بندی حماسه بر حسب موضوع که به چهار نوع 1-حماسه ی اساطیری ، مثل گیل گَمِش وبخش اول شاهنامه فردوسی ،2-حماسه پهلوانی ظفرنامه حمدالله مستوفی ،حماسه3- دینی یا مذهبی مانند کمدی الهی دانته و خداوند نامه ملک الشعرای صبا ،4-حماسه عرفانی مثل تذکره الاولیا ،منطق الطیر ، بهگوت گیتا را نام برد
پس از مطالعه حماسه های مختلف در اقوام گوناگون خواننده ی این آثار پی می برد که حماسه ها دارای یک صور مشترک است که در تمامی این اثرها تکرار می شود مختصات حماسه عبارتند از جنگاوری ، بهادری ، شهسواری در حماسه حیوانات شگفت انگیز نقش کلیدی دارند مانند اسب و اسب بالدار ، سیمرغ، اژدها ی هفت سر و.... ، قهرمان حماسه جانور مهیب یا هیولا را می کشد در حماسه با گیاهان عجیب و جادویی رو برو می شویم ،قهرمانان حماسه موجودی مافوق طبیعی یا فرزندان خدا هستند نیرو های متافیزیکی در حماسه نقش دارند ،گاهی گروهی از خدایان طرفدار یک قهرمان و گره دیگر خدایان طرفدار قهرمان مقابل او می باشند در دوران نئوکلاسیسم به این عوامل آسمانی نیروهای خودکار گفته می شود ،ایزد بانو یا زنی عاشق قهرمان داستان می شود ولی قهرمان داستان به او توجهی نمی کند ، قهرمان حماسه قهرمان قومی نژادی وملی است قلمرو قهرمان همیشه همواره آفاق است ،اعمال قهرمان حماسه خارق العاده و غیر طبیعی است ،قهرمان در هربخش از زندگی خود با یک ضد قهرمان مواجه است ،قهرمان حماسه به سفرهای مخاطره امیز می رود ،قهرمان حماسه اعمال بزرگی که اهمیت ملی ،معنوی و حکمی دارد انجام می دهد یکی از مهیج ترین صحنه های حماسه تن به تن شدن قهرمان با خصم اصلی می باشد گفته شد قهرمان حماسه موجودی ما بین انسان و خدا است لذا مرگ او نباید در انظار باشد در حماسه سخن از آینده و پیشگویی است در برخی از حماسه ها شاعر با الهگان شعر در ارتباط است در حماسه با عینیت، اقتدار،سادگی و عظمت روبرو هستیم حماسه دارای سبکی عالی ، معنایی جدی و الفاظی سنگین و فاخر اسامی افراد قدیمی ، مطنطن ،رعب انگیز است عالیترین و اصیل ترین انواع حماسه ،حماسه های اساطیری و پهلوانی است
در قسمت بعدی به محتوای و درون مایه ی برخی حماسه های ملل پرداخته می شود

منبع: شعر نو